Czym jest Fellesforbundet?

Związki zawodowe w Norwegii wiążą się w różne organizacje. Jedną z nich jest Fellesforbundet. Skupiamy pracowników branży budowlanej, przemysłu, rolnictwa, zatrudnionych w hotelach, restauracjach oraz wielu innych gałęziach gospodarki.

Fellesforbundet jest członkiem LO (Norweskiej Konfederacji Związków Zawodowych), która jest największą organizacją związków zawodowych w Norwegii. Łącznie ma prawie 900 tysięcy członków i około 40 tysięcy przedstawicieli wybieranych lokalnie przez pracowników.
Związki zawodowe i LO prowadzą negocjacje z organizacjami pracodawców na temat wynagrodzeń, warunków pracy, urlopów i innych przepisów.

Niektóre z tych przepisów nabierają z czasem mocy prawnej. Dlatego też na tej zorganizowanej grupie pracowników spoczywa duża odpowiedzialność za to, jak będą wyglądały stosunki pracy w Norwegii; odpowiedzialność zarówno względem członków związków, jak i pracowników niezrzeszonych.

• Co to jest związek zawodowy?
• Kto może być członkiem związku zawodowego?
• Korzyści z członkostwa
• Co to jest układ zbiorowy pracy?
• Jakie koszty ponosi członek związku zawodowego?
• Co to jest emerytura zagwarantowana umową („AFP”)?
• Czy pracownicy zagraniczni mają prawo do AFP?
• Jakie warunki należy spełnić, aby pobierać AFP?

Co to jest związek zawodowy?

Związek zawodowy jest organizacją zrzeszającą pracowników tej samej dziedziny, zawodu lub branży, łączącą siły w celu obrony interesów pracowników wobec pracodawców. Jeśli pracownicy w firmie są zorganizowani, posiadają prawa do wielu świadczeń (regulowanych przez tzw. układ zbiorowy pracy) i mogą wybrać mężów zaufania reprezentujących interesy pracowników w negocjacjach z firmą. W razie potrzeby można otrzymać wsparcie swojego związku.

Związki zawodowe to organizacje demokratyczne, których liderzy wybierani są przez ogół członków.

Ponad połowa wszystkich pracowników w Norwegii należy do związków zawodowych. Działając wspólnie w związkach zawodowych pracownicy w Norwegii uzyskali

• dobre warunki zatrudnienia
• wysokie płace
• bezpieczne i przyjazne środowisko pracy

W krajach, gdzie związki zawodowe są słabe, słabi są również pracownicy. Członkostwo w zorganizowanym związku oznacza zarówno poczucie bezpieczeństwa dla pojedynczego pracownika, jak i przyczynianie się do zwiększenia bezpieczeństwa pracy oraz poprawy atmosfery pracy dla wszystkich.

Związki zawodowe nie działają po to, aby zarabiać, lecz aby wspierać członków związku potrzebujących pomocy. Przedstawiciele związków są również pracownikami, wybranymi przez kolegów w celu reprezentowania wspólnych interesów.
Nie można kupić ubezpieczenia, gdy dom już spłonął. Podobnie, nie można wstąpić do związku, gdy już zaczęły sie problemy.

Gdy wstępujesz do związku, stajesz się częścią wspólnoty. Jeśli doświadczysz problemów, wspólnota ci pomoże. Jeśli ty masz szczęście i nie napotykasz trudności, przyczyniasz się do zapewnienia pomocy innym potrzebującym. To jest solidarność. Najlepszy sposób dla każdego z nas - i najlepszy dla nas wszystkich, jako grupy.

Kto może być członkiem związku zawodowego?

Wszyscy pracujący w Norwegii mogą być członkami związku, niezależnie od tego czy zatrudnia ich firma norweska, czy zagraniczna i niezależnie od tego, czy są obywatelami Norwegii, czy innego kraju. Mamy wiele tysięcy członków z krajów innych niż Norwegia.

Korzyści z członkostwa

Najważniejsza jest pewność, że jako członek związku otrzymasz pomoc w przypadku jakichkolwiek problemów w pracy. Dodatkowo posiadasz również szereg innych ubezpieczeń. Dotyczy to jednak wyłącznie okresu przebywania w Norwegii (nie w twoim kraju, ponieważ wtedy znajdujesz się poza granicami krajów nordyckich).

• Ubezpieczenie mienia (obejmuje m.in. szkody od pożaru, wybuchu i zalania, włamania, kradzieży roweru).
• Ubezpieczenie od wypadków w czasie wolnym (dotyczy wypadków zaistniałych w czasie wolnym od pracy i obejmuje m.in. koszty wizyty u lekarza i dentysty oraz koszty leczenia i koszty pobytu w klinikach i przychodniach prywatnych, na zasadach zawartych w porozumieniu z firmą ubezpieczeniową).
• Ubezpieczenie na życie (obejmuje ciebie, małżonka/partnera i wspólnie zamieszkujące dziecko stanu wolnego w wieku poniżej 21 lat, na wypadek śmierci, niezależnie od przyczyny, na całym świecie).

Członkostwo umożliwia ci również dostęp do najkorzystniejszych w Norwegii pakietów ubezpieczeń mienia oraz zniżek/promocji w przypadku ubezpieczeń turystycznych, u dostawców energii elektrycznej, w serwisach samochodowych itd., poprzez schemat LOfavør. Więcej informacji na ten temat uzyskasz dzwoniąc pod nr telefonu 815 32 600 lub na stronie www.lofavor.no

Co to jest układ zbiorowy pracy?

Układ zbiorowy pracy to umowa pomiędzy organizacją pracowników a organizacją pracodawców. W Norwegii układy te obejmują cały kraj. Układ zbiorowy daje prawo do lepszych warunków pracy niż zazwyczaj uzyskiwane w danej branży, m.in. do zapłaty za pracę w dni świąteczne, do dłuższego urlopu i wynagrodzenia urlopowego, lepszego wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, oraz lepszych warunków systemów emerytalnych. Porozumienie zezwala także na większą niż przewiduje prawo swobodę ustalania takich godzin pracy, które odpowiadają osobom dojeżdżającym z daleka.  Tabela przedstawia niektóre różnice:

Jakie koszty ponosi członek związku?

W Fellesforbundet  jest to kwota pomiędzy 1,5 a 2 procent pensji brutto, w zależności od tego, do jakiego lokalnego związku należysz. W rzeczywistości płacisz trochę mniej, ponieważ można odliczyć część składki i uzyskać odliczenia podatkowe. Członkostwo daje ponadto dostęp do szerokiego pakietu ubezpieczeń i świadczeń.

Co to jest emerytura zagwarantowana umową („AFP”)?

AFP to plan emerytalny wynikający z postanowień układu zbiorowego pracy i umożliwiający przejście na emeryturę w wieku 62 lat. Pracując w zakładzie prywatnym, który podpisał układ zbiorowy z uwzględnieniem AFP, możesz uzyskać prawa do AFP.

Dawniej AFP zastępowano emeryturą z tytułu ukończenia 67 lat. Obecnie zakład ubezpieczeń społecznych wypłaca świadczenie AFP bezterminowo, jako dodatek do emerytury.
Wniosek o przyznanie emerytury należy złożyć w zakładzie ubezpieczeń społecznych rownocześnie z wnioskiem o przyznanie AFP, ponieważ AFP jest dodatkiem do emerytury. Nie musisz jednak pobierać 100 procent emerytury, możesz wybrać pomiędzy 20, 40, 50, 60 lub 80 procent.

Świadczenie AFP przysługuje jedynie w wypadku spełnienia warunków do przejścia na emeryturę, włączając nabycie praw do minimalnych świadczeń emerytalnych/emerytury gwarantowanej w momencie ukończenia 67 roku. Przy obliczaniu czy spełnione są wymogi emerytury gwarantowanej bierze się pod uwagę dodatek AFP.

Czy pracownicy zagraniczni mają prawo do AFP?

Należy pamiętać, że łączny czas trwania zatrudnienia pracownika zagranicznego, z krótkimi okresami ubezpieczenia w Norwegii, może nie być wystarczający i nie spełniać wymogów koniecznych do uzyskania emerytury gwarantowanej po ukończeniu 67 roku życia. Dlatego też pracownik taki nie może przejść na wcześniejszą emeryturę w wieku lat 62, nawet jeśli spełnia inne kryteria do uzyskania AFP.

Jakie warunki należy spełnić, aby nabyć prawa do AFP?

Kryterium wieku -  ukończenie 62 roku zycia.

Zanim ukończysz 62 rok życia musisz przez siedem z ostatnich dziewięciu lat stażu pracy być zatrudniony w firmie (firmach), gdzie respektowany jest układ zbiorowy z uwzględnieniem AFP.
Istnieją również postanowienia przejściowe dotyczące osób urodzonych:

1944 - 1951 są to 3 lata z ostatnich 5
1952 są to 4 lata z ostatnich 6
1953 jest to 5 lat z ostatnich 7
1954 jest to 6 lat z ostatnich 8

• Musisz spełniać kryterium stażu pracy przed ukończeniem 62 roku życia. Nie ma znaczenia, jeżeli  kontynuujesz zatrudnienie i spełnisz kryterium po ukończeniu 62 roku życia, np. w momencie  ukończenia 63 roku życia.
• W okresie stażu pracy musisz być zatrudniony w firmie respektującej postanowienia umowy, a twój dochód stanowiący podstawę wyliczenia emerytury (np. pensja) w danej firmie musi być wyższy niż pozostałe twoje dochody.
• W okresie kwalifikującym musisz pozostawać zatrudniony przynajmniej na jedną piątą etatu.
• Jeśli w okresie ostatnich trzech lat przed ukończeniem 62 roku życia pobierałeś emeryturę (nie rentę inwalidzką), odprawę lub inne świadczenie z tytułu obecnego lub wcześniejszego zatrudnienia, bez odpowiedniego obowiązku pracy, nie posiadasz prawa do AFP, ponieważ wartość rocznych świadczeń jest wyższa niż 1,5 G.

Wymagania dotyczące momentu przejścia na emeryturę

Zasada główna głosi, że przez ostatnie trzy lata przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę pracownik musi pozostawać w stosunku pracy i wykonywać obowiązki w firmie (firmach), gdzie respektowany jest układ zbiorowy z uwzględnieniem AFP. W tym okresie musi być zatrudniony przynajmniej na jedną piątą etatu.

W chwili przejścia na emeryturę pracownik musi posiadać dochód o takiej wysokości, aby w przeliczeniu na dochód roczny uzyskać kwotę wyższą niż 1G (= kwota podstawowa obliczania emerytury przez zakład ubezpieczeń społecznych, korygowana corocznie). Dochód w roku poprzedzającym również musi być wyższy niż 1 G.
Więcej informacji znajdziesz na www.afp.no/